Decubitus

Decubitus is een ander woord voor een doorligplek. Deze plekken komen vooral voor bij mensen die bedlegerig zijn of moeilijk van positie kunnen wisselen (rolstoelgebruikers). Doordat het lichaam op één huidplek rust, worden de bloedvaten in de huid dichtgedrukt. Dit kan ervoor zorgen dat de huid en alle lagen daaronder beschadigd raken en/of afsterven. Dit veroorzaakt een ernstige plek of wond dat voor ernstige klachten kan zorgen.

Decubituswonden zitten het vaakst op het stuitje, op de schouderbladen, op de billen, op de hielen, op de enkels en op de heupen.

Decubitus ontstaat geleidelijk en dit zorgt ervoor dat de klachten in fases naar voren komen. Zo ontstaat er eerst een rode plek die steeds feller van kleur wordt. Deze plek trekt niet weg als u erop drukt. Daarna ontstaan er vaak blaren of wondjes die zich steeds verder kunnen uitbreiden en/of dieper worden. Overige tekenen die u op kunt merken zijn:

• Een gloeiende huid.
• Verkleuring van de huid. Zo kunt u donkere plekken krijgen.
• Een zeer pijnlijke plek en/of een geïrriteerde huid.
• Een zwelling en/of verharding van de huid.

In het allerergste geval kan er een ernstig diepe wond ontstaan waarbij de botten en pezen worden aangetast.

Doorligplekken zijn niet altijd te voorkomen. Toch zijn er een aantal dingen die uzelf kunt doen om de kans op decubitus te verkleinen. Zo adviseren wij u om:

• Regelmatig van houding te wisselen als u veel ligt of zit. Wissel om de 2 uur van houding als u zit en om de 4 uur als u ligt. Als u al doorligplekken heeft, moet u uw houding nog vaker veranderen. Lukt u dit niet zelfstandig? Schakel dan de hulp van uw naasten in en/of laat u ondersteunen door een professional.
• Zorg dat u over de  juiste materialen en/of hulpmiddelen beschikt. Voorbeelden hiervan zijn een aangepast zitkussen en/of een anti-decubitus matras. Laat u hierover adviseren door uw dokter, verpleegkundige en/of ergotherapeut.
• Voorkom dat u schuift of onderuit zakt als u ligt of zit. Dit kan voorkomen worden door op maat gemaakte hulpmiddelen, door een voetensteun, door armsteunen en/of door een hoofdsteun. Als u ligt is het belangrijk dat het  hoofdeinde van uw bed niet meer dan 30 graden omhoog staat. Om drukplekken op uw zij te voorkomen kunt u een kussen in uw rug leggen. Dit verminderd de druk op uw zij. Leg ook een kussen tussen uw knieën en enkels. Dit voorkomt dat uw huid gaat knellen of schuren. Aangezien u op verschillende manieren en met verschillende hulpmiddelen kunt voorkomen dat u schuift of onder uitzakt, adviseren wij u om voor een specifiek advies contact op te nemen met een ergotherapeut. Deze bespreekt alle mogelijkheden met u.

Verder is het belangrijk dat u uw huid goed verzorgd. Dit kunt u doen door:

• Uw huid dagelijks te controleren op doorligplekken.
• Uzelf te wassen met lauw water. Gebruik daarbij geen zeep. Tenzij u speciale zeep heeft dat voorkomt dat uw huid uitdroogt.
• Uw huid 1 à 3 keer per dag in te smeren met zalf of een vettige crème. Let er op dat er geen parfum in de zalf zit. Dit kan uw huid nog meer uitdrogen.
• Uw huid zo min mogelijk aan te raken. Dit geldt zeker als u de eerste tekenen van decubitus constateert of het vermoeden heeft dat u doorligplekken heeft. Door wrijving of schuring kunt u de huid nog meer beschadigen.
• Elke dag goed zittende, gladde, schone en katoenen kleding te dragen.
• Uw bedlakens met regelmaat te verschonen. Zorg ervoor dat de lakens recht blijven zitten, glad blijven en droog zijn. Onevenheden kunnen voor schuring of wrijving zorgen en dat kan uw huid beschadigen. Verschoon uw lakens in ieder geval één keer per week.
• Uw huid goed af te drogen na het wassen en uw huid droog te houden. Een vochtige huid maakt de huid kwetsbaarder.
• Gezond te eten en voldoende water te drinken. Zo adviseren wij u om zo’n 1,5 tot 2 liter water per dag te drinken. Dit zorgt ervoor dat u op een gezond gewicht blijft en u een gezonde huid behoudt.
• Voldoende te bewegen. Is dit lastig voor u? Raadpleeg dan uw huisarts of fysiotherapeut. Zo kunt u bijvoorbeeld beweegoefeningen meekrijgen die u in uw bed of (rol) stoel kunt uitvoeren. Beweging is namelijk erg belangrijk voor een goede doorbloeding.

Neem direct contact op met uw huisarts als u:

• Verschijnselen van doorligplekken heeft.
• De plekken behandelt en u na twee weken nog geen verbeteringen merkt.
• Een wond krijgt dat steeds dieper of erger wordt en dat steeds viezer gaat ruiken.
• Koorts krijgt.
• Veel pijn heeft.

Bel uw huisarts als:

• U zelf moeilijk van houding kunt veranderen.
• U niet voldoende kunt eten of drinken.

De huisarts bespreekt uw situatie met u, adviseert u over maatregelen die genomen kunnen worden en verwijst u indien nodig door naar een specialist.